#67 HANDAN SULTAN AND HER BRIEF REIGN AS QUEEN-MOTHER IN THE OTTOMAN EMPIRE (1603-1605)
OSMANLI İMPARATORLUĞU'NDA HANDAN SULTAN VE KISA VALİDE SULTANLIĞI (1603-1605)
Sakine Gizem ATA, Undergraduate Student, İnönü UniversityDepartment of History & tarihland-iniz
Handan Sultan is one of the significant yet somewhat overlooked figures of the early modern Ottoman Empire. Of Bosnian origin, Handan Sultan is known as the mother of Sultan Ahmed I. Despite the lack of extensive historical records about her life and political career, Handan Sultan played a crucial role, particularly in the early years of her son's reign.
There are no definitive records about Handan Sultan's birth date and family. However, it is known that she was of Bosnian origin and entered the palace as a concubine at a young age. Around 1582, she joined the harem of Mehmed III during his governorship in Manisa. During this period, she attracted attention with her beauty and intelligence and quickly rose through the ranks.
Handan Sultan became one of the favorite consorts of Mehmed III. This relationship granted her a significant position within the palace, which was further solidified with the birth of her son, Ahmed I. Upon Mehmed III's death in 1603, when other consorts, their daughters, and concubines, along with his mother Safiye Sultan, were sent to the Old Palace, Handan Sultan's situation remained uncertain. According to some sources, she stayed in Topkapi Palace.
Ahmed I's accession to the throne came at a critical time for the Ottoman Empire. Ascending the throne at a young age, Ahmed I relied on the support and guidance of his mother, Handan Sultan. Handan Sultan assumed the role of a regent during the early years of her son's reign. However, it is noteworthy that Handan Sultan is not mentioned as the Valide Sultan in historical records. This absence might be due to palace intrigues and the more discreet nature of her influence.
Handan Sultan played a significant role in palace politics. According to reports from Venetian ambassadors, Handan Sultan, leveraging her son's youth and inexperience, gained a strong position within the palace and became his political advisor. She established close relations with influential statesmen like Ali Pasha and influenced the political balance within the palace. Handan Sultan, who established strong authority in the palace, played an active role in many decisions throughout her son's reign.
Handan Sultan's influence extended beyond the palace. She was also effective in state affairs, maintaining close relations with grand viziers and other high-ranking officials. These relationships made her an important figure in state governance. During her son's reign, she played a decisive role in various state matters and influenced significant decisions.
Handan Sultan passed away in 1605. Just two days after her death, the Grand Valide Sultan, Safiye Sultan, also passed away. There are various rumors regarding Handan Sultan's death. Some sources suggest that she was assassinated within the palace. Additionally, it is believed that a plague outbreak might have occurred in the palace. Sultan Ahmed I's decision to travel to Mudanya and visit his ancestors' tombs in Bursa the day after his mother's funeral, despite the storm, indicates his search for solace after his loss, as well as the complex situation and possible political intrigues within the palace during that period.
Handan Sultan's significance in Ottoman history is defined by her role and influence as Valide Sultan. During the reign of her son Ahmed I, Handan Sultan had a substantial impact on both palace affairs and state matters, establishing herself as one of the important female figures in the Ottoman Empire. Her regency inspired powerful Valide Sultans in later periods, such as Kösem Sultan and Turhan Sultan.
References
Ali Akyıldız, Haremin Padişahı Valide Sultan, Harem’de Hayat ve Teşkilat, Timaş, İstanbul 2017.
Günhan Börekçi, “A Queen-Mother at Work: On Handan Sultan and Her Regency During the Early Reign of Ahmed I”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 34 (2020), ss. 45-92.
Leslie P. Peirce, Harem-i Hümayun Osmanlı İmparatorluğu’nda Hükümranlık ve Kadınlar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2002.
Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, Alfa, İstanbul 2015.
Sakine Gizem ATA, Lisans Öğrencisi, İnönü Üniversitesi Tarih Bölümü & tarihland-iniz
Handan Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun erken modern döneminin önemli fakat gölgede kalmış figürlerinden biridir. Boşnak kökenli olan Handan Sultan, I. Ahmed'in annesi olarak tanınır. Osmanlı tarih yazımında, hayatı ve siyasi kariyeri hakkında yeterince bilgi bulunmayan Handan Sultan, özellikle oğlunun hükümdarlığının ilk yıllarında önemli bir rol oynamıştır.
Handan Sultan'ın doğum tarihi ve ailesi hakkında kesin bilgiler bulunmamaktadır. Ancak, Boşnak kökenli olduğu ve genç yaşta saraya cariye olarak girdiği bilinmektedir. Yaklaşık 1582 yılında, III. Mehmed'in Manisa sancakbeyliği sırasında onun haremine katılmıştır. Bu dönemde, güzelliği ve zekasıyla dikkat çekmiş ve kısa sürede yükselmiştir.
Handan Sultan, III. Mehmed'in en gözde hasekilerinden biri olmuştur. Bu evlilik, Handan Sultan'a saray içinde önemli bir konum kazandırmış ve oğulları I. Ahmed'in doğumuyla birlikte bu konumu daha da pekiştirmiştir. III. Mehmed'in 1603 yılında ölümü üzerine, diğer hasekiler, kızları ve cariyeleriyle birlikte annesi Safiye Sultan Eski Saray'a gönderildiğinde, Handan Sultan'ın durumu belirsizdir. Bazı kaynaklara göre, Handan Sultan Topkapı Sarayı'nda kalmıştır.
I. Ahmed'in tahta çıkışı, Osmanlı İmparatorluğu için kritik bir döneme denk gelmiştir. Henüz genç yaşta tahta çıkan I. Ahmed, annesi Handan Sultan'ın desteği ve rehberliğiyle karşılaşmıştır. Handan Sultan, oğlunun hükümdarlığının ilk yıllarında naibe olarak önemli bir rol üstlenmiştir. Ancak, Handan Sultan'ın Valide Sultan olarak anılmaması dikkat çekicidir. Dönemin tarihlerinde, Handan Sultan'dan Valide Sultan olarak söz edilmemektedir. Bunun nedeni, belki de saray içindeki entrikalar ve Handan Sultan'ın etkisinin daha gizli kalmış olmasıdır.
Handan Sultan, saray içindeki siyasi mücadelelerde önemli bir figür olmuştur. Venedik elçilerinin raporlarına göre, Handan Sultan, oğlunun gençliği ve tecrübesizliği nedeniyle saray içinde güçlü bir konum elde etmiş ve onun siyasi danışmanı olmuştur. Özellikle Ali Paşa gibi etkili devlet adamlarıyla yakın ilişkiler kurarak, saray içindeki siyasi dengeleri etkilemiştir. Sarayda güçlü bir otorite kuran Handan Sultan, oğlunun hükümdarlığı boyunca birçok kararda etkin bir rol oynamıştır.
Handan Sultan'ın saray içindeki etkisi, sadece saray içi ile sınırlı kalmamıştır. Devlet işlerinde de etkili olan Handan Sultan, sadrazamlar ve diğer devlet adamları ile sıkı ilişkiler kurmuştur. Bu ilişkiler, onun devlet yönetiminde önemli bir figür olmasını sağlamıştır. Handan Sultan, oğlunun padişahlık döneminde, devletin çeşitli meselelerinde söz sahibi olmuş ve önemli kararların alınmasında etkili olmuştur.
Handan Sultan, 1605 yılında vefat etmiştir. Ölümünün hemen ardından, iki gün sonra büyük Valide Sultan, Safiye Sultan da ölmüştür. Handan Sultan'ın ölümüne dair çeşitli söylentiler bulunmaktadır. Bazı kaynaklar, Handan Sultan'ın saray içinde bir suikaste kurban gittiğini öne sürmektedir. Ayrıca, sarayda bir salgın hastalığın çıkmış olabileceği de düşünülmektedir. Padişah I. Ahmed'in annesinin cenaze töreninde bulunmasının ardından ertesi gün fırtınaya rağmen Mudanya'ya gitmesi ve Bursa'da atalarının türbelerini ziyaret etmesi, onun annesinin kaybından sonra teselli aramasına olduğu kadar bu dönemde sarayda yaşanan karmaşık durumu ve olası siyasi entrikaları da işaret etmektedir.
Handan Sultan'ın Osmanlı tarihindeki önemi, Valide Sultan olarak sarayda oynadığı rol ve etkisiyle belirlenir. Oğlu I. Ahmed'in padişahlık döneminde, hem saray içi hem de devlet işlerinde büyük bir etkiye sahip olan Handan Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli kadın figürlerinden biri olarak tarih sahnesinde yerini almıştır. Handan Sultan'ın naibeliği, sonraki dönemde Kösem Sultan ve Turhan Sultan gibi güçlü valide sultanlara ilham vermiştir.
Kaynaklar
Ali Akyıldız, Haremin Padişahı Valide Sultan, Harem’de Hayat ve Teşkilat, Timaş, İstanbul 2017.
Günhan Börekçi, “A Queen-Mother at Work: On Handan Sultan and Her Regency During the Early Reign of Ahmed I”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 34 (2020), ss. 45-92.
Leslie P. Peirce, Harem-i Hümayun Osmanlı İmparatorluğu’nda Hükümranlık ve Kadınlar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2002.
Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, Alfa, İstanbul 2015.Thanks for reading Tarihland-iniz! Subscribe for free to receive new posts and support my work.