#15 AN ILLUSTRATOR AND MINIATURE ARTIST IN THE XVIIITH CENTURY OTTOMAN PALACE: ABDÜLCELİL ÇELEBİ, ALSO KNOWN AS LEVNÎ
XVIII. Yüzyıl Osmanlı Sarayında Bir Müzehhib ve Minyatür Sanatçısı: Abdülcelil Çelebi nam-ı diğer Levnî
Feyza BAYIR, Undergraduate Student, İnönü University, Department of History
The famous Ottoman miniaturist and poet (d. 1732), whose real name was Abdülcelil Çelebi and who was nicknamed Levni (levn: color) for his profession of miniature art in the late 17th century, was born in Edirne. There is not much information about his life and education. He came to Istanbul at a young age, entered the palace and trained as a musician under the masters in the nakkaşhane. Later, Levni, who wanted to advance himself in the field of art, showed interest in the field of miniature and rose to the position of nakkaşbaşbaşı during the reign of Mustafa II (1695-1703) and continued in the same position during the reign of Ahmed III (1703-1730).
The most well-known miniatures depicting the period known as the Tulip Period, which dates between 1718-1730, were drawn by Levnî. At the same time, he added color and enriched the meaning of many literary works of the period with his miniatures. The most important work of this period is "Surname-i Vehbi", which is considered one of the masterpieces of Ottoman miniature art. The work was written by Seyyid Vehbi (d. 1736) and depicts the circumcision wedding of Ahmet III's princes. Produced in 1720, "Surname-i Vehbi" represents the last bright period of Ottoman art and culture. The festivities around the Golden Horn lasting 15 days and 15 nights are depicted in 137 miniatures. The miniatures of this work were drawn by the painter Levni.
With this work, Levni introduced a new style to the traditional miniature understanding and instead of the approach that placed weddings within the classical decor of Atmeydanı, he depicted the festivities in various places in Istanbul, in the palace or by the sea. He attached importance to architectural details and gave depth to the figures he created within this theme. Levni also brought a new perspective in the use and diversity of colors, and added meaning to nature with paler colors.
Another important work that makes Abdülcelil Çelebi Levni is the album titled Silsilename, which includes the sultans from Osman Gazi to Ahmed III. He illustrated forty-three of the forty-six paintings in this album. The dimensions of the paintings were 25 x 15 cm. and depicted single human figures or groups of several people. As a reflection of the cultural climate, entertainment and luxury of the period, beautifully dressed female figures are frequently included in the work. European and Iranian types are also found in these depictions. The majority of Levnî's works are housed in the Topkapı Palace Museum and are considered among the most important sources of socio-cultural history in terms of showing the Ottoman lifestyle and customs in the capital of the period.
It is known that Levnî, who was also known to write poetry alongside his miniature work, used both Arabic meters (aruz) and syllabic meters (hece) in about twenty of his poems, which have survived to the present day.
Literature Sources Used for Writing
Abdülkadir Özcan, İskender Pala, “Lâle Devri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, 2003, ss. 81-85.
Mustafa Hikmet Aydıngüler, 18. Yüzyıl Minyatürlerinin Dijital Dönüşümü: Levni Minyatürleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2021.
Şehnaz Yalçın, “Levnî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, 2003, ss. 154-155.
Recommended Resources for Detailed Information on the Subject
Banu Mahir, Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2012.
Esin Atıl, Levni ve Surname Bir Osmanlı Şenliğinin Öyküsü, Koçbank, İstanbul 1999.
Hamit Dikmen, “Seyyid Vehbî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 37, 2009, ss. 74-75.
Mertol Tulum, Vehbi Surname Sultan Ahmet’in Düğün Kitabı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2008.
Zaliha Peçe, Nakkaş Osman ve Levnî’ye Ait Padişah Portrelerinin Kompozisyon ve Teknik Açıdan Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul 2015.
Feyza BAYIR, Lisans Öğrencisi, İnönü Üniversitesi Tarih Bölümü
XVII. yüzyılın sonlarında mesleği olan minyatür sanatı dolayısıyla Levni (levn: renk) lakabıyla anılan ve gerçek adı Abdülcelil Çelebi olan ünlü Osmanlı nakkaş ve şairi (öl. 1732), Edirne'de doğmuştur. Yaşamı ve eğitimi hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Genç yaşta İstanbul'a gelmiş ve Saray'a girip nakkaşhanedeki ustaların yanında müzehhip olarak yetişmiştir. Daha sonra kendisini sanat alanında ilerletmek isteyen Levni minyatür alanına ilgi göstererek II. Mustafa zamanında (1695-1703) nakkaşbaşılığa yükselmiş, III.Ahmed (1703-1730) döneminde de aynı görevi sürdürmüştür.
1718-1730 yılları arasına tarihlenen ve Lale Devri olarak anılan dönemi tasvir eden minyatürlerin en bilinenleri Levnî tarafından çizilmiştir. Aynı zamanda dönemin pek çok edebî eserine çizdiği minyatürlerle renk katıp onların anlamını zenginleştirmiştir. Bu dönemin en önemli eseri, Osmanlı minyatür sanatının başyapıtlarından biri olarak kabul edilen "Surname-i Vehbi"dir. Eser, Seyyid Vehbi (öl. 1736) tarafından yazılmış olup III. Ahmet'in şehzadelerinin sünnet düğününü anlatır. 1720'de üretilen "Surname-i Vehbi" adlı eser, Osmanlı sanat ve kültürünün son parlak dönemini temsil eder. Haliç etrafında 15 gün ve 15 gece süren şenlikler, 137 minyatürle resmedilmiştir. Bu eserin minyatürleri, nakkaş Levni tarafından çizilmiştir.
Levni bu eserle geleneksel minyatür anlayışına yeni bir üslup getirmiş ve düğünleri Atmeydanı’nın klasik dekoru içine yerleştiren yaklaşımın yerine şenlikleri İstanbul’un çeşitli yerlerinde, sarayda ya da deniz kenarında göstererek tasvir etmiştir. Mimari ayrıntılara önem vermiş ve yarattığı figürlere, bu tema içerisinde derinlik vermiştir. Ayrıca renk kullanımı ve çeşitliliğinde de yeni bir perspektif kazandıran Levni, doğaya daha soluk renklerle bir anlam katmıştır.
Abdülcelil Çelebi’yi Levni yapan bir diğer önemli eser, Osman Gazi’den III. Ahmed’e kadar gelen padişahların yer aldığı Silsilename adını taşıyan albümdür. Bu albümdeki kırk altı resimden kırk üçünü resimlemiştir. Resimlerin boyutları 25 x 15 cm. idi ve tek insan figürü ya da bir kaç kişilik gruplar halinde tasvirler yer almıştır. Dönemin kültürel ikliminin, eğlence ve lüks anlayışının bir yansıması olarak eserde güzel giyimli kadın figürlere de sıklıkla yer verilmiştir. Ayrıca Avrupalı ve İranlı tiplere de bu tasvirlerde rastlanmaktadır. Levnî’nin eserlerinin büyük kısmı Topkapı Sarayı Müzesi’nde yer alır ve dönemin başkentindeki Osmanlı hayat tarzını ve adetlerini göstermesi bakımından sosyo-kültürel tarihin en önemli kaynakları arasında sayılır.
Nakkaşlığının yanında şiir yazdığı da bilinen Levnî’nin aruz ve hece veznini kullandığı yirmi kadar şiiri de günümüze kadar ulaşmıştır.
Yazım İçin Yararlanılan Kaynaklar
Abdülkadir Özcan, İskender Pala, “Lâle Devri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, 2003, ss. 81-85.
Mustafa Hikmet Aydıngüler, 18. Yüzyıl Minyatürlerinin Dijital Dönüşümü: Levni Minyatürleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2021.
Şehnaz Yalçın, “Levnî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, 2003, ss. 154-155.
Konuya Dair Detaylı Bilgi İçin Önerilen Kaynaklar
Banu Mahir, Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2012.
Esin Atıl, Levni ve Surname Bir Osmanlı Şenliğinin Öyküsü, Koçbank, İstanbul 1999.
Hamit Dikmen, “Seyyid Vehbî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 37, 2009, ss. 74-75.
Mertol Tulum, Vehbi Surname Sultan Ahmet’in Düğün Kitabı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2008.
Zaliha Peçe, Nakkaş Osman ve Levnî’ye Ait Padişah Portrelerinin Kompozisyon ve Teknik Açıdan Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul 2015.